Μία γέφυρα, πολλές ιστορίες

Αν σταθείς για λίγο πάνω στην παλιά γκρεμισμένη γέφυρα του Αξιού, οι νύμφες του ποταμού θα σου ψιθυρίσουν ιστορίες από τον προηγούμενο αιώνα.

Τότε που οι κάτοικοι της Χαλάστρας, το 1912, ξήλωσαν τα πορτοπαράθυρα των σπιτιών τους και τα έκαναν γέφυρα, για να περάσει ο ελληνικός στρατός τον Αξιό, πριν τους προλάβουν οι Βούλγαροι.
Τότε που στις αρχές του 20ου αιώνα, ο τουρκικός στρατός ανατίναξε την παλιά ξύλινη γέφυρα κατά την αποχώρησή του μετά τη μάχη των Γιαννιτσών.
Το τοπίο είναι μοναδικό, μένεις σιωπηλός μπροστά στη μαγεύτρα φύση. Ο Αξιός, ή αλλιώς Βαρδάρης, διαρρέει την αρχαία γη της Παιονίας  αυλακώνοντας τον κάμπο με τους παραπόταμους, τροφοδοτώντας στη λεκάνη της περιοχής κυβικά νερού για την καλλιέργεια των σπαρτών.

Ο πύργος των Γερμανών

Το 1933 κατασκευάζεται η παλιά γέφυρα  μήκους 560 μέτρων από μια αμερικάνικη εταιρεία που ανέλαβε τα αποστραγγιστικά έργα της περιοχής. Αργότερα, το 1941, υπέστη σοβαρές ζημιές από Άγγλους σαμποτέρ. Όταν ήρθαν οι Γερμανοί, την επισκεύασαν φτιάχνοντας ένα φυλάκιο ακριβώς πάνω στη γέφυρα.
Το φυλάκιο των Γερμανών παραμένει στο σημείο θυμίζοντας στους παλιούς τα γεγονότα της εποχής. Πρόκειται για ένα αρκετά μεγάλο κτίσμα, που θυμίζει σύγχρονο πύργο. Είναι κατασκευασμένος από κεραμικούς κυβόλιθους, διώροφος, με ξύλινα παράθυρα που εξέχουν των τοίχων του. Εσωτερικά είναι κατεστραμμένος. Μερικά ξύλινα δοκάρια φανερώνουν ότι υπήρχε μέσα σκάλα που ένωνε τους δυο ορόφους. Οι τοίχοι είναι γραμμένοι με στιχάκια και συνθήματα, γεγονός που δείχνει ότι στο παρελθόν υπέστη ζημιές κι όχι μόνο από τη φθορά του χρόνου. Ακριβώς δίπλα στο γερμανικό φυλάκιο και χαμηλά, διακρίνει κανείς μισοβυθισμένο στα χόρτα ένα παλιό πυροβολείο.
«Εδώ τα μάτια μας είδαν πάρα πολλά» λέει συγκινημένος στην ThessNews ο 87χρονος Μιχάλης Διαμαντόπουλος, κάτοικος της Ελεούσας. «Όταν ήρθαν οι Γερμανοί, εγώ ήμουν 14 χρονών. Έβοσκα στην περιοχή πρόβατα και ερχόμουν συχνά. Θυμάμαι όταν το έχτιζαν οι Γερμανοί το 1941. Εδώ ήταν ένας Γερμανός σκοπός, ο Ντομένικο, που μας ανεχόταν. Μας έβλεπε παιδιά και δεν μας ενοχλούσε. Ερχόταν στο χωριό πολλές φορές, ο κόσμος τού έδινε αυγά και εμείς σαν παιδιά πολλές φορές του μιλούσαμε όταν ερχόμασταν εδώ. Ήταν πιο καλός σε σχέση με τους άλλους. Μια μέρα δεν τον βρήκαμε. Βομβαρδίστηκε το χωριό του στη Γερμανία και όλοι από την οικογένειά του σκοτώθηκαν. Από τον καημό του ο Ντομένικο αυτοκτόνησε.»

Κατεστραμμένη η γέφυρα

Όταν ο γερμανικός στρατός αποχώρησε το 1944, ανατίναξε τη γέφυρα. Ο πύργος- φυλάκιο όμως παραμένει στωικά στον χρόνο.
Αργότερα, το 1945, την ανακατασκεύασαν οι Άγγλοι φτιάχνοντας τη σιδερένια γέφυρα τύπου Μπέλεϊ, η οποία λειτούργησε ως το τέλος της δεκαετίας του 1980. Έκτοτε λειτούργησε ως το 2005, μέχρι που καταστράφηκε από τις πλημμύρες του Αξιού το 2015.
Η συγκεκριμένη γέφυρα που αποτελούσε τμήμα της παλιάς εθνικής οδού, που καταστράφηκε και φτιάχτηκε αρκετές φορές, φέρει την πρόσφατη προπολεμική και μεταπολεμική ιστορία της περιοχής.
Έναν χρόνο μετά την κατάρρευσή της από τα οργισμένα νερά του Αξιού, παραμένει απομεινάρι της ιστορίας της. Αν και κατεστραμμένη και πλέον επικίνδυνη για τους περαστικούς, δεν υπάρχει καμιά σήμανση που να δηλώνει ότι είναι απροσπέλαστη.
Σε ένα από τα πιο μαγικά σημεία του Δέλτα του Αξίου, όπου μικρές και μεγάλες γέφυρες παραμένουν στην περιοχή, η τοπική αυτοδιοίκηση δεν έχει κάνει απολύτως τίποτα για να την αναδείξει.

Σώστε το φυλάκιο

Το γερμανικό φυλάκιο χρήζει άμεσα κατασκευής, για να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νέοι κομμάτια της ιστορίας που χαράχτηκαν βαθιά στη μνήμη και την ψυχή όσων έζησαν, πάλεψαν και αγωνίστηκαν για την ελευθερία τους.

Από το φύλλο της THESSNEWS #30 (03-04/12/2016)

Για φωτογραφίες δείτε ΕΔΩ