Σαλαμίνα

Η Σαλαμίνα, γνωστή από την αρχαιότητα και ως Κούλουρη.



 Είναι το μεγαλύτερο νησί του Σαρονικού κόλπου και το πιο κοντινό στις ακτές της Αττικής.

Βρίσκεται ΒΔ του Σαρωνικού Κόλπου και έναντι του Κόλπου της Ελευσίνας (νοτιοδυτικά του νομού Αττικής). Πρωτεύουσά της είναι η ομώνυμη πόλη.

Έχει πληθυσμό......



39.220 έκταση 95 τετραγωνικά χιλιόμετρα και είναι το νησί με την μεγαλύτερη πυκνότητα μόνιμου πληθυσμού στη Ελλάδα. Κατά την θερινή περίοδο ο πληθυσμός της Σαλαμίνας σημειώνει τεράστια αύξηση, καθώς υπολογίζεται κοντά στις 280.000.



Η Σαλαμίνα είναι η πατρίδα του ομηρικού βασιλιά Αίαντα του Τελαμώνιου και του τραγικού ποιητή Ευριπίδη. Έγινε διεθνώς γνωστή από την ομώνυμη Ναυμαχία που συνέβη το 480 π.Χ.,, που έδωσαν οι αρχαίοι Έλληνες σταματώντας την Περσική Αυτοκρατορία να εισχωρήσει στην Ευρώπη.



Στην Σαλαμίνα ο μεγάλος νεοέλληνας ποιητής Άγγελος Σικελιανός, έμεινε σε ένα σπιτάκι από το 1933 έως το 1950, απέναντι από το Μοναστήρι της Φανερωμένης.. Ο θρυλικός αγωνιστής της Ελληνικής Επανάστασης, Γεώργιος Καραϊσκάκης είχε το στρατηγείο του στην παραλία της Σαλαμίνας, προστάτης του ήταν ο Άγιος Δημήτρης γι' αυτό και τελευταία του επιθυμία ήταν να ταφεί στο νησί. Στις ΒΑ. ακτές της νήσου βρίσκονται οι εγκαταστάσεις του Ναυστάθμου Σαλαμίνας

Το ΄Όνομα.



Σύμφωνα με τη μυθολογία, το νησί πήρε την ονομασία του από τη νεράιδα Σαλαμίνα, που είχε πατέρα τον θεό Ασωπό, μητέρα την Μετώπη, αδελφή τη νεράιδα Αίγινα, και σύζυγό το θεό της θάλασσας Ποσειδώνα.



Το όνομα Σαλαμίς μαρτυρείται ήδη στο ομηρικό έπος (Ιλιάς Β. 557-558) Κατά την αρχαιότητα και σύμφωνα με το ιστορικό γεωγράφο Στράβωνα η Σαλαμίνα ήταν γνωστή με τις ονομασίες Σκιράς ( από τον ήρωα Σκίρο ), Πιτυούσα (πίτυς = πεύκο) από τα πολλά πεύκα που υπήρχαν και Κυχρεία από τον Κυχρέα, ο οποίος ήταν γιος της νεράιδας Σαλαμίνας . Ο Κυχρέας έγινε ο πρώτος μυθικός βασιλιάς της Σαλαμίνας, όταν την απάλλαξε από έναν φοβερό δράκοντα, που την καταδυνάστευε και λεηλατούσε.



Άλλες παραδόσεις συνδέουν το Κυχρέα με ένα ιερό φίδι,, όπου βοήθησε τον ελληνικό στόλο κατά τη διάρκεια Ναυμαχίας της Σαλαμίνας, προκαλώντας σύγχυση στα περσικά πλοία. Το νησί είναι επίσης γνωστό ήδη από την αρχαιότητα και με την ονομασία Κούλουρη, που προέρχεται από το ακρωτήριο "Κόλουρις άκρα" (σήμερα Πούντα), στο οποίο ήταν χτισμένη η αρχαία πόλη και το λιμάνι του 4ου αιώνα π.Χ.

Σύμφωνα με τον Σπυρίδωνα Λάμπρο, το όνομα Σαλαμίνα δεν είναι ελληνικό. Το συναντάμε και στην Κύπρο, η οποία είχε στενότατη επικοινωνία με την Φοινίκη. Επίσης, το γεγονός ότι στο νησί συναντάμε την λατρεία του «Δία Επικοίνιου» (Ba-al Shalam), και η θέση του νησιού απέναντι κόλπου ξηράς, γίνεται φανερό ότι έχει σημιτική ρίζα και σημαίνει «ειρήνη» και «τόπος ειρήνης»

Μυθική εποχή

Στους αρχαιότατους χρόνους το νησί υπήρξε αυτόνομο Μυκηναϊκό Βασίλειο με βασιλείς από τον οίκο των Αιακιδών (ο Αιακός ήταν μυθικός βασιλιάς της Αίγινας γιος του Δία και της νεράιδας Αίγινας) . Γνωστός βασιλιάς αυτού του οίκου ήταν ο Τελαμώνας, γιος του Αιακού. Σύμφωνα με τη μυθολογία ο Τελαμώνας έφυγε από την Αίγινα, διότι είχε δολοφονήσει τον ετεροθαλή αδερφό του Φώκο και πήγε στη Σαλαμίνα, όπου νυμφεύτηκε την κόρη του Κυχρέα, Γλαύκη και έγινε βασιλιάς της Σαλαμίνας. Από το γάμο τους δεν απέκτησαν παιδιά . Μετά τον θάνατο της Γλαύκης, ο Τελαμώνας νυμφεύτηκε δύο γυναίκες, την Ερίβοια και την Ησιόνη. Με την πρώτη απέκτησε τον Αίαντα όπου σημαίνει αετός, ενώ με τη δεύτερη τον Τεύρκο.



Στον τρωικό πόλεμο ο Αίαντας έλαβε μέρος με 12 καράβια μαζί με τον Τεύκρο. Μετά το θάνατο του Αίαντα στην Τροία, ο Τεύκρος γύρισε στη Σαλαμίνα, αλλά οργισμένος και θυμωμένος ο πατέρας του Τελαμώνας τον έδιωξε από το νησί, γιατί δεν εκδικήθηκε το χαμό του αδερφού του και δεν έφερε τα λείψανά του στην πατρίδα του.



Ο Τεύκρος με τους συντρόφους του έφτασε με πλοία στις ανατολικές ακτές της Κύπρου, όπου και ίδρυσε πόλη, την οποία και ονόμασε Σαλαμίνα εις μνήμη της γενέτειράς του. Η πόλη αυτή μετέπειτα ονομάστηκε Κωνσταντία και βρίσκεται περίπου στον χώρο της σημερινής κατεχόμενης Αμμοχώστου.



Η αυτονομία της νήσου Σαλαμίνας καταργήθηκε, όταν ο Φιλαίος (ή και Φίλαιος), εγγονός του Αίαντα και γιος του Ευρυσάκη, παρέδωσε το νησί στην κυριαρχία των Αθηναίων. Για την πράξη του αυτή, οι Αθηναίοι τον αναγνώρισαν ως Αθηναίο πολίτη



Η Σαλαμίνα ανήκε στους Μεγαρείς, από το 640 π. Χ. έως το 570 π.Χ. Την περίοδο εκείνη ο Αθηναίος νομοθέτης Σόλωνας έγραψε την πολεμική ελεγεία με τίτλο Σαλαμίς, με απώτερο στόχο να διεγείρει τον πατριωτισμό των συμπολιτών του, ώστε να ανακαταλάβουν το νησί. Τελικά και μετά από εικοσαετή πόλεμο, μεταξύ Αθηναίων και Μεγαρέων, η Σαλαμίνα περιήλθε εκ νέου στην κυριαρχία των Αθηναίων μέχρι το έτος 318 π.Χ.

Η Ναυμαχία της Σαλαμίνας.



Η ναυμαχία της Σαλαμίνας διεξήχθη στις 22 Σεπτεμβρίου του 480 π.Χ, μεταξύ των αρχαίων ελληνικών πόλεων-κρατών και της Περσικής Αυτοκρατορίας. Αποτέλεσε σημαντική σύγκρουση της δεύτερης περσικής εισβολής, η οποία άρχισε το 480 π.Χ.



Στη μάχη των Θερμοπυλών, η οπισθοφυλακή των Ελλήνων διαλύθηκε, ενώ στη ναυμαχία του Αρτεμισίου οι Έλληνες υπέστησαν βαριές απώλειες και υποχώρησαν μετά την ήττα στις Θερμοπύλες. Αυτό επέτρεψε στους Πέρσες να καταλάβουν τη Βοιωτία και την Αττική. Οι Σύμμαχοι ετοιμάστηκαν να υπερασπιστούν τον Ισθμό της Κορίνθου, καθώς ο στόλος αποσύρθηκε στο κοντινό νησί της Σαλαμίνας.



Παρά την αριθμητική υπεροχή του αντιπάλου, ο Θεμιστοκλής έπεισε τους Έλληνες συμμάχους να ξαναντιμετωπίσουν σε μάχη τον περσικό στόλο, με την ελπίδα ότι η νίκη θα απέτρεπε περαιτέρω θαλάσσιες επιχειρήσεις κατά της Πελοποννήσου. Ο Πέρσες βασιλιάς Ξέρξης Α ήταν επίσης αποφασισμένος για την τελική σύγκρουση. Ως αποτέλεσμα του τεχνάσματος του Θεμιστοκλή, ο περσικός στόλος έπλευσε για τα Στενά της Σαλαμίνας και προσπάθησε να κλείσει και τις 2 εισόδους.

Στον περιορισμένο χώρο των Στενών της Σαλαμίνας οι μεγάλοι αριθμοί των περσικών πλοίων ήταν πρόβλημα, καθώς τα πληρώματά τους δεν μπορούσαν να πολεμήσουν με ελιγμούς. Αξιοποιώντας την ευκαιρία, ο ελληνικός στόλος διαμορφώθηκε σε μια γραμμή και πέτυχε σημαντική νίκη, καταστρέφοντας 300 περσικά πλοία.



Ως αποτέλεσμα ο Ξέρξης υποχώρησε στην Ασία με το μεγαλύτερο μέρος του στρατού του και, τον επόμενο χρόνο, τα απομεινάρια του περσικού στρατού ηττήθηκαν αποφασιστικά στη μάχη των Πλαταιών. Οι μάχες στη Σαλαμίνα και στις Πλαταιές σηματοδότησαν την αρχή της νέας φάσης των Ελληνο-Περσικών Πολέμων - οι ελληνικές πόλεις άρχισαν την αντεπίθεση. Μερικοί ιστορικοί πιστεύουν ότι σε περίπτωση περσικής νίκης θα σταματούσε η ανάπτυξη της Αρχαίας Ελλάδας, καθώς και του δυτικού πολιτισμού, και οδηγούνται στο συμπέρασμα ότι η Σαλαμίνα ήταν μια από τις πιο σημαντικές μάχες στην ανθρώπινη ιστορία.

Αρχαιολογικά ευρήματα



Στη Σαλαμίνα έχει εντοπιστεί πλήθος αρχαιολογικών ευρημάτων που αποτελούν δείγμα της ένδοξης ιστορίας του νησιού. Το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Σαλαμίνας περιλαμβάνει εκθέματα από τους οικισμούς και τα νεκροταφεία της προϊστορικής περιόδου, όπως και κεραμικά ευρήματα από τη γεωμετρική έως και την πρωτοβυζαντινή περίοδο. Επίσης στο μουσείο εκτίθενται το μετρολογικό , μαρμάρινα επιτύμβια ανάγλυφα του 4ου κυρίως αιώνα, πλούσιο εποπτικό υλικό και τα εκθέματα που σχετίζονται με την ιστορία της πόλης, όπως ψηφισματικά ανάγλυφα και σχεδιαστικές αναπαραστάσεις της Ναυμαχία της Σαλαμίνα.

Η σύγχρονη Σαλαμίνα



Η Σαλαμίνα σήμερα έχει την μεγαλύτερη πυκνότητα πληθυσμού απ' όλα τα νησιά της Ελλάδας. Αυτό οφείλεται στην μικρή απόσταση που έχει από την Αθήνα και τον Πειραιά. Στο κεντρικό λιμάνι - Πορθμείο των Παλουκιών Σαλαμίνας λειτουργεί εικοσιτετράωρη ακτοπλοϊκή σύνδεση με το Πέραμα και απευθείας σύνδεση με το λιμάνι του Πειραιά.



Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat για την επιβατική κίνηση στα λιμάνια της Ευρώπης, τo 2008 και το 2009, τα Παλούκια της Σαλαμίνας βρίσκονται στη δεύτερη θέση της λίστας και το Πέραμα στην τρίτη θέση, καθώς την ακτοπλοϊκή γραμμή χρησιμοποίησαν 13 εκατομμύρια επιβάτες, τόσο το 2008 όσο και το 2009.



Ακτοπλοϊκώς συνδέεται επίσης και με την Νέα Πέραμο από το λιμάνι που βρίσκεται κοντά στο μοναστήρι της Παναγίας Φανερωμένης. Το κέντρο του νησιού διαθέτει για τον επισκέπτη όλα όσα χρειάζεται μια σύγχρονη πόλη.



Την θερινή περίοδο δέχεται χιλιάδες επισκέπτες κυρίως από τον Πειραιά και τις γύρω περιοχές για μονοήμερες εκδρομές αλλά και πολυήμερες διακοπές. Για μπάνιο προσφέρονται οι περιοχές Περιστέρια, Αιάντειο, Κανάκια, Σελήνια Σατερλί, Ρέστη, Ηλιακτή, Βασιλικά, Αγ. Γιώργης κ.α.

Βικιπαίδεια

η διαδρομη