Η ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης είναι μια σπάνια πάθηση που αποτελεί ένα από τα αίτια του χαμηλού αναστήματος. Όπως δηλώνει και η ονομασία της, οφείλεται σε μερική ή πλήρη ανεπάρκεια της αυξητικής ορμόνης. Η αυξητική ορμόνη παράγεται στην υπόφυση, τον αδένα που βρίσκεται στη βάση του εγκεφάλου και ρυθμίζει πλήθος ορμονών. Η αυξητική ορμόνη πυροδοτεί την ανάπτυξη μέσω πολύπλοκων χημικών διεργασιών. Η ανάπτυξη επηρεάζεται και από άλλες ορμόνες της υπόφυσης, όπως η θυρεοτροπίνη (TSH) και η αδρενοκορτικοτροπίνη (ACTH).
Πού οφείλεται η ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης;
Η ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης είναι είτε συγγενής είτε επίκτητη. Και στις δύο περιπτώσεις μπορεί να εμφανίζεται ως μεμονωμένη πάθηση ή ως εκδήλωση κάποιας βλάβης της υπόφυσης. Στην τελευταία περίπτωση, θα επηρεάζονται και άλλες ορμόνες της υπόφυσης. Υπάρχουν πολλά αίτια μόνιμης βλάβης της υπόφυσης, όπως η έλλειψη οξυγόνου κατά τον τοκετό, οι κρανιακές κακώσεις, η βλάβη από ακτινοθεραπεία στους καρκινοπαθείς, οι σοβαρές λοιμώξεις, όπως η μηνιγγίτιδα, και οι καλοήθεις όγκοι, όπως το κρανιοφαρυγγίωμα.
Επίσης, ορισμένα σπάνια κληρονομικά προβλήματα μπορεί να προκαλέσουν συγγενή ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης. Συνήθως, τα αίτια είναι μη εντοπίσιμα.
Πώς εκδηλώνεται η ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης;
Ο ρυθμός ανάπτυξης ενός παιδιού που έχει ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης, θα είναι βραδύς. Στη συγγενή μορφή της νόσου, το παιδί συνήθως έχει φυσιολογικό ύψος κατά τον τοκετό και αναπτύσσεται φυσιολογικά μέχρι το 2ο-3ο έτος, επειδή κατά τη νηπιακή ηλικία οι ορμόνες, όπως η ινσουλίνη, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη. Ωστόσο, ύστερα από αυτή την περίοδο, κυριότερος παράγοντας ανάπτυξης καθίσταται η αυξητική ορμόνη.
Σε αυτή τη φάση, ο βαθμός ανάπτυξης επιβραδύνεται. Το ύψος του παιδιού μπορεί να είναι κάτω από το τρίτο εκατοστημόριο κατά την ιατρική εξέταση, αλλά το βάρος είναι φυσιολογικό. Ενώ στο νανισμό παρατηρούνται παθολογικές σωματικές αναλογίες, στην ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης οι σωματικές αναλογίες είναι φυσιολογικές (παρατηρούνται φυσιολογικές αναλογίες μεταξύ άκρων και κορμού).
Τα παιδιά με συγγενή ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης έχουν διάφορα χαρακτηριστικά γνωρίσματα, όπως ο υψηλός τόνος της φωνής, το πρόσωπο με τα νηπιακά χαρακτηριστικά, η παχυσαρκία και το μικρό πέος. Το παιδί μπορεί να είχε υπογλυκαιμία ή παρατεταμένο ίκτερο κατά τον τοκετό. Η εξέταση θα αποκαλύψει ενδείξεις και άλλων υποφυσιακών ορμονικών ανεπαρκειών. Μπορεί, επίσης, να υπάρξει καθυστέρηση της εφηβείας. Ωστόσο, η ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης δεν επηρεάζει την ευφυΐα.
Πώς θα καταλάβω ότι το παιδί μου έχει χαμηλό ανάστημα;
Είναι σημαντικό να γίνονται όσο το δυνατόν περισσότερες ακριβείς μετρήσεις του αναστήματος. Ο γιατρός θα καταγράψει τα αποτελέσματα των μετρήσεων σε ένα ειδικό διάγραμμα που καλείται διάγραμμα ανάπτυξης. Υπάρχουν ξεχωριστά διαγράμματα για τα αγόρια και τα κορίτσια διαφόρων ηλικιών.
Ο ρυθμός ανάπτυξης αποτελεί σημαντική ένδειξη της φυσιολογικής πορείας της: υπάρχουν καθιερωμένες τιμές για το ρυθμό της ανάπτυξης και πρέπει να γνωρίζουμε ότι σε κάθε φάση της ζωής αναπτυσσόμαστε με διαφορετικό ρυθμό. Ο αναπτυξιακός ρυθμός είναι ταχύτερος κατά το 1ο έτος της ζωής και κατά την εφηβεία. Υπάρχουν λόγοι ανησυχίας αν:
Ο γιατρός θα ζητήσει εξέταση οστικής ωρίμανσης, που είναι απλώς μια ακτινογραφία του αριστερού χεριού και καρπού. Η οστική ωρίμανση είναι ένας γενικός δείκτης ανάπτυξης. Στην ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης, η οστική ωρίμανση είναι καθυστερημένη. Για παράδειγμα, ένα πεντάχρονο παιδί θα έχει τα οστά ενός τρίχρονου νου.
Η καθυστερημένη οστική ωρίμανση δεν είναι ειδικό γνώρισμα της ανεπάρκειας αυξητικής ορμόνης, αφού παρατηρείται και σε άλλες περιπτώσεις, όπως η ιδιοπαθής καθυστέρηση της ανάπτυξης. Συνεπώς, ο γιατρός μπορεί να ζητήσει και εξετάσεις αίματος για να εξετάσει και άλλες ορμόνες της υπόφυσης, όπως τη θυρεοτρόπο. Άλλες εξετάσεις αίματος που ανιχνεύουν τα αίτια του χαμηλού αναστήματος είναι οι εξής:
Η εξέταση περιλαμβάνει διέγερση της υπόφυσης, ώστε να εκκριθεί η αυξητική ορμόνη με την ενδοφλέβια χορήγηση φαρμάκων (π.χ. ινσουλίνη) ή με την άσκηση που, σε γενικές γραμμές, πυροδοτεί την έκκριση της αυξητικής ορμόνης. Αν το παιδί σας έχει ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης, η αντίδραση του οργανισμού θα είναι ανεπαρκής ή ελλιπής ύστερα από αυτό το διεγερτικό ερέθισμα.
Η ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης πρέπει να αποδειχθεί με περισσότερες από μία εξετάσεις προτού αρχίσει η χορήγηση της αυξητικής ορμόνης. Αν η διάγνωση επισφραγιστεί, ο γιατρός θα ζητήσει μαγνητική τομογραφία του εγκεφάλου για να εξετάσει καλύτερα την υπόφυση.
Πώς αντιμετωπίζεται η ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης;
Το παιδί θα πρέπει να λαμβάνει ένεση συνθετικής αυξητικής ορμόνης 6 ή 7 ημέρες εβδομαδιαίως, μέχρις ότου ολοκληρωθεί η σωματική του ανάπτυξη. Συνήθως η θεραπεία διαρκεί 5 έτη και η ανάπτυξη λαμβάνει χώρα με αργούς ρυθμούς – όχι εν μία νυκτί! Εσείς και το παιδί σας μπορείτε να μάθετε να κάνετε μόνοι σας την ένεση. Αν απουσιάζουν κι άλλες ορμόνες, μπορούν να αντικατασταθούν με φάρμακα. Όλες οι ορμόνες πρέπει να βρίσκονται σε κατάλληλη ισορροπία για να υπάρξει σωστή ανάπτυξη. Αν η θεραπεία αρχίσει εγκαίρως, το παιδί θα αναπτυχθεί πλήρως.
Σε μερικές χώρες, τα παιδιά που έχουν χαμηλό ανάστημα χωρίς να παρουσιάζουν ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης, λαμβάνουν συνθετική αυξητική ορμόνη σε υψηλότερες δόσεις. Σε γενικές γραμμές, αυτά τα παιδιά δεν ψηλώνουν τόσο όσο αυτά που έχουν ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης, ενώ υπάρχουν αντικρουόμενες απόψεις σχετικά με το πόσο ωφέλιμη είναι αυτή η θεραπεία αν το παιδί δεν έχει ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης.
Πρέπει να ξέρετε ότι ένα παιδί που είναι πιο κοντό από τους συνομηλίκους του μπορεί να είναι υποχρεωμένο να ανέχεται τα πειράγματα των άλλων παιδιών και να υποφέρει από στρες. Μερικοί αντιμετωπίζουν τα κοντά παιδιά σαν να είναι νεότερα, απλώς και μόνο εξαιτίας του χαμηλού τους αναστήματος. Το παιδί μπορεί να χρειαστεί υποστήριξη για να χειριστεί αυτά τα ζητήματα.
Πηγή www.govastileto.gr
Πού οφείλεται η ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης;
Η ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης είναι είτε συγγενής είτε επίκτητη. Και στις δύο περιπτώσεις μπορεί να εμφανίζεται ως μεμονωμένη πάθηση ή ως εκδήλωση κάποιας βλάβης της υπόφυσης. Στην τελευταία περίπτωση, θα επηρεάζονται και άλλες ορμόνες της υπόφυσης. Υπάρχουν πολλά αίτια μόνιμης βλάβης της υπόφυσης, όπως η έλλειψη οξυγόνου κατά τον τοκετό, οι κρανιακές κακώσεις, η βλάβη από ακτινοθεραπεία στους καρκινοπαθείς, οι σοβαρές λοιμώξεις, όπως η μηνιγγίτιδα, και οι καλοήθεις όγκοι, όπως το κρανιοφαρυγγίωμα.
Επίσης, ορισμένα σπάνια κληρονομικά προβλήματα μπορεί να προκαλέσουν συγγενή ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης. Συνήθως, τα αίτια είναι μη εντοπίσιμα.
Πώς εκδηλώνεται η ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης;
Ο ρυθμός ανάπτυξης ενός παιδιού που έχει ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης, θα είναι βραδύς. Στη συγγενή μορφή της νόσου, το παιδί συνήθως έχει φυσιολογικό ύψος κατά τον τοκετό και αναπτύσσεται φυσιολογικά μέχρι το 2ο-3ο έτος, επειδή κατά τη νηπιακή ηλικία οι ορμόνες, όπως η ινσουλίνη, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη. Ωστόσο, ύστερα από αυτή την περίοδο, κυριότερος παράγοντας ανάπτυξης καθίσταται η αυξητική ορμόνη.
Σε αυτή τη φάση, ο βαθμός ανάπτυξης επιβραδύνεται. Το ύψος του παιδιού μπορεί να είναι κάτω από το τρίτο εκατοστημόριο κατά την ιατρική εξέταση, αλλά το βάρος είναι φυσιολογικό. Ενώ στο νανισμό παρατηρούνται παθολογικές σωματικές αναλογίες, στην ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης οι σωματικές αναλογίες είναι φυσιολογικές (παρατηρούνται φυσιολογικές αναλογίες μεταξύ άκρων και κορμού).
Τα παιδιά με συγγενή ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης έχουν διάφορα χαρακτηριστικά γνωρίσματα, όπως ο υψηλός τόνος της φωνής, το πρόσωπο με τα νηπιακά χαρακτηριστικά, η παχυσαρκία και το μικρό πέος. Το παιδί μπορεί να είχε υπογλυκαιμία ή παρατεταμένο ίκτερο κατά τον τοκετό. Η εξέταση θα αποκαλύψει ενδείξεις και άλλων υποφυσιακών ορμονικών ανεπαρκειών. Μπορεί, επίσης, να υπάρξει καθυστέρηση της εφηβείας. Ωστόσο, η ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης δεν επηρεάζει την ευφυΐα.
Πώς θα καταλάβω ότι το παιδί μου έχει χαμηλό ανάστημα;
Είναι σημαντικό να γίνονται όσο το δυνατόν περισσότερες ακριβείς μετρήσεις του αναστήματος. Ο γιατρός θα καταγράψει τα αποτελέσματα των μετρήσεων σε ένα ειδικό διάγραμμα που καλείται διάγραμμα ανάπτυξης. Υπάρχουν ξεχωριστά διαγράμματα για τα αγόρια και τα κορίτσια διαφόρων ηλικιών.
Ο ρυθμός ανάπτυξης αποτελεί σημαντική ένδειξη της φυσιολογικής πορείας της: υπάρχουν καθιερωμένες τιμές για το ρυθμό της ανάπτυξης και πρέπει να γνωρίζουμε ότι σε κάθε φάση της ζωής αναπτυσσόμαστε με διαφορετικό ρυθμό. Ο αναπτυξιακός ρυθμός είναι ταχύτερος κατά το 1ο έτος της ζωής και κατά την εφηβεία. Υπάρχουν λόγοι ανησυχίας αν:
- το ύψος του παιδιού εντοπίζεται κάτω από την τελευταία καμπύλη του διαγράμματος ανάπτυξης,
- το παιδί έχει χαμηλό ανάστημα σε σχέση με το ύψος των γονιών του,
- το παιδί είναι άνω των 2 ετών και η ανάπτυξή του εντοπιζόταν σε υψηλότερο επίπεδο του διαγράμματος, αλλά εμφανίζει πτωτική τάση,
- το παιδί αναπτύσσεται με βραδύ ρυθμό (π.χ. λιγότερο από 5 εκ. ετησίως κατά την παιδική ηλικία).
Ο γιατρός θα ζητήσει εξέταση οστικής ωρίμανσης, που είναι απλώς μια ακτινογραφία του αριστερού χεριού και καρπού. Η οστική ωρίμανση είναι ένας γενικός δείκτης ανάπτυξης. Στην ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης, η οστική ωρίμανση είναι καθυστερημένη. Για παράδειγμα, ένα πεντάχρονο παιδί θα έχει τα οστά ενός τρίχρονου νου.
Η καθυστερημένη οστική ωρίμανση δεν είναι ειδικό γνώρισμα της ανεπάρκειας αυξητικής ορμόνης, αφού παρατηρείται και σε άλλες περιπτώσεις, όπως η ιδιοπαθής καθυστέρηση της ανάπτυξης. Συνεπώς, ο γιατρός μπορεί να ζητήσει και εξετάσεις αίματος για να εξετάσει και άλλες ορμόνες της υπόφυσης, όπως τη θυρεοτρόπο. Άλλες εξετάσεις αίματος που ανιχνεύουν τα αίτια του χαμηλού αναστήματος είναι οι εξής:
- χρωμοσωμική ανάλυση για να αποκλειστεί το σύνδρομο Turner στα κορίτσια,
- νεφρική λειτουργία,
- πλήρης εξέταση αίματος,
- ταχύτητα καθίζησης ερυθροκυττάρων–αξιολογεί τη φλεγμονή.
Η εξέταση περιλαμβάνει διέγερση της υπόφυσης, ώστε να εκκριθεί η αυξητική ορμόνη με την ενδοφλέβια χορήγηση φαρμάκων (π.χ. ινσουλίνη) ή με την άσκηση που, σε γενικές γραμμές, πυροδοτεί την έκκριση της αυξητικής ορμόνης. Αν το παιδί σας έχει ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης, η αντίδραση του οργανισμού θα είναι ανεπαρκής ή ελλιπής ύστερα από αυτό το διεγερτικό ερέθισμα.
Η ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης πρέπει να αποδειχθεί με περισσότερες από μία εξετάσεις προτού αρχίσει η χορήγηση της αυξητικής ορμόνης. Αν η διάγνωση επισφραγιστεί, ο γιατρός θα ζητήσει μαγνητική τομογραφία του εγκεφάλου για να εξετάσει καλύτερα την υπόφυση.
Πώς αντιμετωπίζεται η ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης;
Το παιδί θα πρέπει να λαμβάνει ένεση συνθετικής αυξητικής ορμόνης 6 ή 7 ημέρες εβδομαδιαίως, μέχρις ότου ολοκληρωθεί η σωματική του ανάπτυξη. Συνήθως η θεραπεία διαρκεί 5 έτη και η ανάπτυξη λαμβάνει χώρα με αργούς ρυθμούς – όχι εν μία νυκτί! Εσείς και το παιδί σας μπορείτε να μάθετε να κάνετε μόνοι σας την ένεση. Αν απουσιάζουν κι άλλες ορμόνες, μπορούν να αντικατασταθούν με φάρμακα. Όλες οι ορμόνες πρέπει να βρίσκονται σε κατάλληλη ισορροπία για να υπάρξει σωστή ανάπτυξη. Αν η θεραπεία αρχίσει εγκαίρως, το παιδί θα αναπτυχθεί πλήρως.
Σε μερικές χώρες, τα παιδιά που έχουν χαμηλό ανάστημα χωρίς να παρουσιάζουν ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης, λαμβάνουν συνθετική αυξητική ορμόνη σε υψηλότερες δόσεις. Σε γενικές γραμμές, αυτά τα παιδιά δεν ψηλώνουν τόσο όσο αυτά που έχουν ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης, ενώ υπάρχουν αντικρουόμενες απόψεις σχετικά με το πόσο ωφέλιμη είναι αυτή η θεραπεία αν το παιδί δεν έχει ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης.
Πρέπει να ξέρετε ότι ένα παιδί που είναι πιο κοντό από τους συνομηλίκους του μπορεί να είναι υποχρεωμένο να ανέχεται τα πειράγματα των άλλων παιδιών και να υποφέρει από στρες. Μερικοί αντιμετωπίζουν τα κοντά παιδιά σαν να είναι νεότερα, απλώς και μόνο εξαιτίας του χαμηλού τους αναστήματος. Το παιδί μπορεί να χρειαστεί υποστήριξη για να χειριστεί αυτά τα ζητήματα.
Πηγή www.govastileto.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου